Κρίτων Αθανασούλης: Μεγαλείο και λυρισμός σε απλό λόγο...

Ο Κρίτων Αθανασούλης γεννήθηκε στην Τρίπολη το 1916. σπούδασε στην Αθήνα νομικά και ξένες γλώσσες. Επαγγελματικά σταδιοδρόμησε ως συμβολαιογράφος και αργότερα έγινε διευθυντής του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Αθηνών.

   Ξεκίνησε τη λογοτεχνική δραστηριότητα του την εποχή του Μεσοπολέμου. Ποιήματα, αλλά και πεζογραφήματα του δημοσιεύονταν συχνά σε περιοδικά του καιρού εκείνου. Το 1940 εξεδόθη το πρώτο ποιητικό έργο του με τίτλο: «Κάιν καιΆβελ». Ακολούθησαν οι ποιητικές συλλογές: «Η Πολιτεία της Νύχτας» (1943), «Ω γλυκύ μου έαρ» (1944), «Το Τραγούδι των Πέντε Ανέμων», (1947), «Λεπτομέρειες από τη λυπημένη ιστορία του ανθρώπου» (1950), «Αγωνία», (1952), «Εσωτερική Περιπέτεια» (1953), «Με τους Ανθρώπους και με κανέναν» (1954), «Ξενοδοχείο ο Κόσμος» (1956). Το τελευταίο αυτό έργο τιμήθηκε, το 1957,σε διεθνή διαγωνισμό του ιταλικού λογοτεχνικού περιοδικού «Batalia Leterraria» με το πρώτο βραβείο.

   Ακολούθησαν οι συλλογές: «Δύο άνθρωποι μέσα μου», (1957), «Περιπτώσεις καθημερινότητας» (1959), «Η επίσκεψη του αγγέλου» (1961) και «Ο Αγριόχοιρος», (1963), που απέσπασε και το βραβείο ποιήσεως της γνωστής λογοτεχνικής «Ομάδας των Δώδεκα». Τα περιοδικά της εποχής συχνά φιλοξενούσαν τα ποιητικά του πονήματα και οι λογοτεχνικοί κύκλοι συζητούσαν συχνά το όνομά του. Η παρουσία του στο χώρο των γραμμάτων είχε πλέον παγιωθεί. Το 1966 προχώρησε σε συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του με τίτλο:«Τα Ποιήματα, 1940-1966».

   Η ποιητική του παραγωγή όμως συνεχιζόταν. Το 1969 εξέδωσε το έργο του «Το μικρό μου σύμπαν», που ένα χρόνο μετά έλαβε το Κρατικό Βραβείο Ποιήσεως. Ακολούθησαν τα έργα: «Ο Αγαθάγγελος, ο Εφιάλτης και τα συμβάντα» (1974), αφιερωμένο στην κυπριακή τραγωδία, «Ένας ποιητής στο δρόμο» και «Οι Σάτυρες για τη Λεωνόρα» (1974, δύο έργα σ’ έναν τόμο) και το «Το ανθρώπινο ζήτημα»(1976).

   Ο Κρίτων Αθανασούλης υπήρξε θρησκεύουσα φύση. Είχε γράψει και ένα ικανό αριθμό θρησκευτικών ποιημάτων, τα οποία ωστόσο παρμένουν ανέκδοτα, αφού ουδέποτε τα ενέταξε σε κάποια από τις συλλογές του. Εκτός όμως από την ποίηση, ασχολήθηκε παράλληλα με τη δοκιμιογραφία, τις φιλολογικές μελέτες και την κριτική. Σχετικά έργα του είναι: «Ο ποιητής ΡήγαςΓκόλφης» (1951), «Σελίδες από το προσωπικό μουημερολόγιο» (1958), «Η ποίηση σήμερα», (1972), όπως και το θεατρικό «Ο άλλος της ωραίας μοναξιάς» (1969). Το Νοέμβριο του 1979 εξεδόθη ο δεύτερος συγκεντρωτικός τόμος των ποιημάτων του που περειλάμβανε και το έργο του με τίτλο: «Περιγραφή της Αβύσσου», που ήταν και η τελευταία ποιητική εργασία του. Ο ποιητής όμως δεν πρόφθασε να δει το τελευταίο αυτό βιβλίο του, καθώς τον πρόλαβε ο γαλήνιος μεν, αλλά πρόωρος θάνατος. Έφυγε σε ηλικία 63 ετών από καρδιακή ανακοπή το μεσημέρι της 24ης Οκτωβρίου 1979 την ώρα που αναπαυόταν στο σπίτι του στο Παγκράτι.

    Υπήρξε από τους πλέον αξιόλογους πνευματικούς δημιουργούς της γενιάς του Μεσοπολέμου με παρουσία που κράτησε τέσσερις δεκαετίες. Πολλά από τα έργα του εκτιμήθηκαν, μεταφράστηκαν και απαγγέλθηκαν σε ξένες γλώσσες, σε διάφορα μέρη της Ευρώπης αλλά και της Αμερικής. Στην ποίησή του ο λυρισμός εναλλάσσεται με το ρεαλισμό καθώς περιγράφει προσωπικές εμπειρίες και άλλα γεγονότα. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι το ανθρωπιστικό στοιχείο. Αποφεύγοντας τους υψηλούς τόνους και τα έντεχνα βερμπαλιστικά σχήματα, παρουσιάζει με απλότητα την αγωνία του για τον άνθρωπο, που κινδυνεύει ως ψυχοσωματική οντότητα από τα αλλοτριωτικά στοιχεία της εποχής μας.

Μάριος Κ. Μαμανέας